Zapraszam na kolejną trasę, którą możecie pokonać samodzielnie poprzez piękno mazurskich krajobrazów. Do przejechania mamy tu spory dystans, prawie 100 km co przy zwiedzaniu i spokojnej jeździe w terenie stanowi odległość wymagającą.  Czy jest trudna? Nie, to propozycja na  lajtową wycieczkę aż do wsi Moldzie, potem trudne fragmenty dla tych, którzy nie szukają adrenaliny w terenie można objechać. Startujemy z Grajewa, a miejscem docelowym jest Zagroda Żubrów, którą można zwiedzać w godzinach 9.00-11.00 oraz 16-18.00. od maja do października.

PROSTKI

Początek tej miejscowości datuje się od 1482 roku, kiedy bracia Marcin, Jan i Tyburcy, otrzymują od komtura ryńskiego Jerzego Ramunga von Rameck 20 łanów na prawie magdeburskim. Rozwój miejscowości rozpoczyna się jednak z rokiem 1866 gdy otwarta zostaje linia kolejowa Białystok – Grajewo – Ełk. Prostki znajdowały się w odległości 1 km od ówczesnej granicy co przyczyniło się do budowy kilku hoteli w okolicach dworca kolejowego, powstania komory celnej, oraz stacji przeładunku towarów. W latach 20. ubiegłego wieku Prostki zamieszkiwało 2 000 osób. W przewodniku turystycznym Mieczysława Orłowicza, wydanym w 1923 roku, odnajdziemy między innymi informację, że przed wybuchem I wojny światowej wieś słynęła „z eksportu raków”.

Poprowadzony szlak przebiega w pobliżu pomnika poświęconego ofiarom obozów jenieckich funkcjonujących w latach 1941-1944 r. na obszarze Prostek i Bogusz. Więziono tu od 40 do 50 tysięcy jeńców radzieckich, włoskich i francuskich oraz ludności cywilnej: Polaków, Żydów, Litwinów.

KONOPKI

Powstała w drugiej połowie XVI wieku jako prywatna wieś szlachecka. W okresie międzywojennym stacjonowała tu placówka Straży Celnej. 24 czerwca 1941 i w 1944 wieś była pacyfikowana przez Niemców.

GORCZYCE

Wieś powstała w 1484 roku gdy przywilej nadania ziemskiego otrzymał tu Jan Deumenreder. Dobra liczyły 20 łanów na prawie magdeburskim. Do przełomu XVI i XVII wieku stosowano nazwę Gromadzkie (Grimatzken). Nazwa Gorczyce (Gortzytzsa) po raz pierwszy pojawiła się w 1539 roku, W czasie najazdu tatarskiego w roku 1565 nasyp rozgraniczający pola koło Gorczyc ochrzczono mianem Tatarskich Wałów (Tatarenschanze). Konstrukcje powstały jednak dużo wcześniej i są śladami po jaćwieskim grodzisku, owalnym w  formie, z majdanem otoczonym przez wał pierścieniowy. Przejście bramne znajdowało się prawdopodobnie w południowej części obiektu. Jego wały zostały uszkodzone wkopami z okresu drugiej wojny światowej. Pozostałą część wysoczyzny, na której znajduje się gród zajmowała rozległa osada podgrodowa.

GLINKI

Nazwę wsi (niegdyś Dituschen) po raz pierwszy spotykamy w źródłach z lat 1510–1511. W 1529 roku książę Albrecht sprzedał dawne dobra Dzydzusze, na prawie magdeburskim braciom Janowi i Filip Kobylińskim. W latach 20. XX wieku majątek należał już do rodziny Lingk. Pozostałości ich dworu oraz z zabudowań gospodarskich znajdziemy na trasie.

TALUSY

Miejscowość istniała przed rokiem 1476, kiedy to Jan Szordach z Siedlisk otrzymał 20 łanów ziemi na prawie magdeburskim w Talusach w zamian za odstąpienie karczmy w Ełku. Początkowo miejscowość nosiła nazwę Kozice. Niedaleko miejscowości znajdziemy wzgórze Pielakornia na którym znajduje się cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej. Zostało na nim pochowanych 278 żołnierzy rosyjskich i 79 żołnierzy niemieckich. W wyodrębnionej części nekropolii znajduje się mauzoleum wystawione przez dawnych właścicieli majątku Talusy.

W Talusach zachował się dwór z przełomu XIX i XX wieku, będący niegdyś częścią majątku ziemskiego należącego w latach 20. XX wieku do rodziny Behrendt.

MOŁDZIE

W tej miejscowości możecie podjąć decyzję czy jedziecie zgodnie ze szlakiem, trudna droga przez las (głębokie koleiny, krzaki) czy też omijacie ten fragment przez Rożyńsk (zaznaczony na mapie). Dla spragnionych naprawdę trudnej przeprawy proponujemy trasę przez Grabnik.

ROGALE

Przed przybyciem Zakonu Krzyżackiego tutejsze okolice zamieszkiwali Jaćwingowie, czego ślad w postaci grodziska datowanego na X-XIIw znajdziemy przy trasie. Trudno ustalić datę powstała obecna wieś – przywilej lokacyjny otrzymała przed wybuchem wojny trzynastoletniej (1454–1466). Była to wieś czynszowa. Podczas wojen szwedzkich w 1656 roku Rogale należały do tych wsi powiatu ełckiego, które najbardziej ucierpiały w wyniku najazdu Tatarów. Z kolei na początku XVIII wieku dotarła tu epidemia dżumy.

SKOMACK WIELKI

Wiadukt który mijamy po drodze to część linii kolejowej z Orzysza do Ełku oddanej do użytku przez Niemców 15 czerwca 1915 roku. Sama konstrukcja jest może niezbyt urokliwa ale chętni mogą poszukać u jej podnóża resztek zapór przeciwczołgowych. Sama miejscowość wywodzi się od wodza Jaćwięgów – Skomanda (Skumanda), który został wiernym poddanym Zakonu Krzyżackiego. W 1499 roku Jan Grabnik otrzymał tu ziemię w celu założenia nowej osady. Co ciekawe jak wspominają źródła historyczne jeszcze w roku 1539 Skomack Wielki zamieszkiwali wyłącznie Polacy. Przy trasie znajdziemy tu pozostałości zespołu dworsko-pałacowego z końca XIX i początku XXw.

GAWLIKI MAŁE

Majątek ziemski, od którego nazwę wzięły Gawliki Małe, powstał w 1539 roku z ziem, będących własnością Macieja, Andrzeja i Szymona Drygalskich oraz od folwarku Gębałek. Jak podają zapisy z przełomu XIX/XX wieku, Gawliki Małe liczyły 758 ha ziemi, znajdował się tu młyn i cegielnia. Dobra ziemskie, z racji bankructwa właścicieli, przejął w posiadanie Bank Kredytowy. W 1913 roku wybudowano w Gawlikach Małych gorzelnię.

JURKOWO

W  dawnej wsi królewskiej, założonej 12 lipca 1713 roku w ramach osadnictwa szkatułkowego znajdziemy stacje kolei wybudowaną w 1908 linii Olecko – Kruklanki (linia została zlikwidowana w 1945 roku)

WOLISKO

Zagroda żubrów położona opodal głębokiego oczka polodowcowego o nazwie tej samej nazwie to miejsce gdzie od maja do września zwiedzający mogą podziwiać żubry w czasie porannego i wieczornego dokarmiania na specjalnej platformie widokowej. Jeśli planujecie odwiedzenie tego miejsca pamiętajcie, że jest w godzinach popołudniowych jest dostepna tylko między 16 a 18.oo w czasie karmienia żubrów. Przy bramie wejściowej znajdziecie obszerne wiaty i miejsca na ognisko.

TRASA DO POBRANIA

(GPX) (GOOGLE MAPS)

–

–

CZYTAJ TEŻ