Skip to content
logoB

Ireneusz Rek Fotografia

Primary Menu
  • W drodze
    • POLSKA
      • Beskid Niski
      • Karkonosze
      • Mazowsze
      • Mazury i okolice
      • Podlasie
      • Pojezierze Drawskie
      • Świętokrzyskie
    • AZJA
      • Turcja 2019
      • Izrael
    • BAŁKANY
      • Albania
      • Bośnia i Hercegowina
      • Bułgaria
      • Czarnogóra
      • Chorwacja
      • Grecja
      • Macedonia
      • Kosowo
      • Serbia
      • Słowenia
      • Rumunia
    • EUROPA WSCHODNIA
      • Ukraina
      • Mołdawia
    • EUROPA ZACHODNIA
      • Austria
      • Francja
      • Francja – Korsyka
      • Hiszpania
      • Holandia
      • Niemcy
      • Portugalia
      • Szwajcaria
      • Włochy
    • KRAJE BAŁTYCKIE
      • Estonia
    • SKANDYNAWIA
      • Finlandia
      • Norwegia 2016
  • Testy i porady
    • NAWIGACJA
    • OFFROAD
    • BIWAK
    • SAMOCHODY
  • Aktualności
  • Miejsca
  • KONTAKT
OBEJRZYJ NA YOUTUBE
  • Home
  • W drodze
  • Polska 4×4 – BARCJA, NATANGIA, WARMIA czyli trasa Galiny k/Bartoszewa do Zagaji w okolicach przejścia granicznego Grzechotki
  • W drodze

Polska 4×4 – BARCJA, NATANGIA, WARMIA czyli trasa Galiny k/Bartoszewa do Zagaji w okolicach przejścia granicznego Grzechotki

Ireneusz Rek 6 czerwca 2023
barcja-natania____2V6A1100

 

Nasz szlak, jeden z wielu opisywanych również na stronie www.bluephoto.pl tym razem poprowadzi poprzez tereny w średniowieczu należące do pruskich plemion Bartów, Natangów i Warmów. W 1241 roku uległy one Zakonowi Krzyżackiemu, który rozpoczął wówczas kolonizowanie ich ziem. Proces ten przerywały powstania pruskie, jednak dzięki wsparciu rycerstwa, głównie z Niemiec, oraz zawarciu sojuszu z litewskim księciem Mendogiem, Zakon w latach 1250-51 dokonał ostatecznego ich podboju.

 

 

Galiny, to wyjątkowe miejsce wybraliśmy na start trasy nie przypadkowo. Sama wieś, dosyć zwyczajna choć z korzeniami sięgającymi krzyżackiego osadnictwa z XIV wieku nie przyciąga tak bardzo jak rozległy majątek z pałacem i folwarkami należący od XV wieku do rodu Eulenburg (od 1709 roku baronów, a od 1786 roku – hrabiów). Znajdziemy tu okazały pałac, którego wygląd obecny jest efektem przebudowy starszej, jeszcze XVI wiecznej rezydencji z fosą i zwodzonym mostem. W tym czasie (połowa XVIII wieku) siedziba rodu Eulenburg zyskała również zamykające dziedziniec zabudowania gospodarcze: stajnię, wozownię i budynek bramy. Dlaczego warto zajrzeć właśnie tu? Całość obecnie nie jest ruiną jak wiele tego typu siedzib w dawnych Prusach Wschodnich ale żyje. Ze stajni dobiega rżenie koni, w folwarku znajdziemy restaurację i ładne pokoje do wynajęcia.  Przez posiadłość prowadzą również ogólnodostępne drogi i jedna z nich wyruszymy ku przygodzie.

 

 

barcja-natania____2V6A0933 barcja-natania____2V6A0963 barcja-natania____2V6A0961 barcja-natania____2V6A0958 barcja-natania____2V6A0956 barcja-natania____2V6A0955 mazury_2023.02_barcianu-galiny____2V6A0604 mazury_2023.02_barcianu-galiny____2V6A0625 mazury_2023.02_barcianu-galiny____2V6A0593 barcja-natania____2V6A0978 barcja-natania____2V6A0975 barcja-natania____2V6A0973 barcja-natania____2V6A0972 barcja-natania____2V6A0971 barcja-natania____2V6A0970 barcja-natania____2V6A0969 barcja-natania____2V6A0967-2

 

Pierwszy przystanek to jeszcze w Galinach, kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, wybudowany w drugiej połowie XIV wieku. Obecny jego stan to efekt przebudowy po pożarze w 1414 roku, w czasie wojny polsko-krzyżackiej. Takich kaplic i kościołów zobaczymy jeszcze wiele, chociażby w Krekolach i Rogóżu. W tej ostatniej miejscowości zaskakuje budynek stacji kolejowej i ogołocone z torów nasypy. Warto przypomnieć, że wejście na teren Warmii i Mazur niezwyciężonej Armii Czerwonej (jesień 1944 – wiosna 1945) spowodowało unicestwienie tutejszej infrastruktury kolejowej prawie w całości. To czego nie można było zdemontować i zrabować – niszczono. Jedyna linią kolejową jaka pozostała w Lidzbarku Warmińskim była ta, którą mijamy, do Bartoszyc. W latach 90-tych XX wieku została jednak rozebrana i to uwaga… 14 lat po wykonaniu gruntownego remontu torowiska.

 

barcja-natania____2V6A0981 barcja-natania____2V6A0983 barcja-natania____2V6A0986 barcja-natania____2V6A0989 barcja-natania____2V6A0990 barcja-natania____2V6A0991 barcja-natania____2V6A0992 barcja-natania____2V6A0993 barcja-natania____2V6A0994 barcja-natania____2V6A0996

 

Przeprawa przez rzekę Łynę oznacza że przekroczyliśmy granicę pomiędzy pruskimi terytoriami Bartów i Warmów.  Krajobraz nie zmieni się bardzo. Nadal wokół pustka i zieleń pól pomimo lutego. Czasami w lasach śnieg i lód się jeszcze uchowa ale ogólnie teren jest łatwy a błoto przemrożone. Nic dziwnego że to właśnie o tej porze roku, gdy bagna i rzeki skuł lód rycerze zakonni najchętniej wybierali się na łupieszcze rejzy.

Zaraz za rzeką Łyna opuszczony dworek w Kotowie. Nakreślone kredą znaki K+M+B 2008 nad drzwiami świadczą o tym, że jeszcze kilkanaście lat temu ktoś planował odbudowę, skuł tynki, demontował dach, mieszkał. Teraz rosną wokół coraz grubsze drzewa i zieleń, zapewne jak niejeden taki budynek zabierze w niepamięć.

 

 

W Tolko, z nazwą pochodzącą od pruskiego rodu Tolków lub od słowa oznaczającego pruskich tłumaczy (tolkowie, tołkowie) nie zatrzymujemy się na długo, tylko żeby przez płot zerknąć na zabytkowy pałac. W XVI i XVII wieku miejscowość była latyfundium należącym do baronów von Tettau, którzy wybudowali tu na przełomie XVII i XVIII wieku reprezentacyjny pałac otoczony parkiem krajobrazowym. Pod koniec XIX wieku majątek obejmował obszar 1264 ha, zaliczając się do największych w powiecie bartoszyckim. Później, w okresie międzywojennym jego powierzchnia jeszcze wzrosła do 1330 ha. Słynął z hodowli koni.

 

 

Wąska, asfaltowa już droga w gęstym szpalerze starych drzew poprowadzi nas do pobliskich Borek. Powstałe w ramach krzyżackiej kolonizacji w XIV wieku są wymieniana w kronikach jako jedno z tych miejscowości, które poniosły największe straty podczas wojny polsko-krzyżackiej roku 1414.  Na trasę dopisaliśmy ja ze względu na ruiny ewangelickiego kościoła. Dostępne, choć wielkie, żółte tablice informują o możliwości zawalenia.

 

barcja-natania____2V6A1007 barcja-natania____2V6A1009 barcja-natania____2V6A1010 barcja-natania____2V6A1025 barcja-natania____2V6A1028 barcja-natania____2V6A1043 barcja-natania____2V6A1044 barcja-natania____2V6A1045 barcja-natania____2V6A1047 barcja-natania____2V6A1048 barcja-natania____2V6A1049 barcja-natania____2V6A1052 barcja-natania____2V6A1054 barcja-natania____2V6A1055 barcja-natania____2V6A1056 barcja-natania____2V6A1058 barcja-natania____2V6A1059 barcja-natania____2V6A1061

 

Dalej już trudniejszym, szutrowo-błotnym szlakiem zmierzamy na Barciszewo. Po drodze ślady umocnień tzw. Trójkąta Lidzbarskiego (niem. Heilsberger Dreieck) czyli obszaru ograniczonego liniami łączącymi Mrągowo, Malbork i Królewiec, na którym Niemców nie obowiązywały ustalenia traktatu wersalskiego po I WŚ. Prace przy realizacji projektu rozpoczęto około 1928, jednakże właściwa budowa rozpoczęła się cztery lata później. Od tej pory, na trasie co jakiś czas na horyzoncie będą pojawiać się umocnienia, jedne z ponad 1000 budowli, głównie schronów dla broni maszynowej, ale też schronów obserwacyjnych (większość dla artylerii), punkty dowodzenia, ukrycia dla armat przeciwpancernych. Pierwszy, wypatrzony na wzgórzu pod miejscowością Pilwa jest zachowany w całości, choć pozbawiony płyty pancernej. Pozostałe, wysadzone mniej lub bardziej skutecznie. W samym Barciszewie zbaczamy specjalnie by zobaczyć betonowy słup, wyglądający jak podstawa do wiatraka. Do czego służył? Trudno powiedzieć. W tej okolicy, w pobliżu wioski Taplikajmy znaleźć można betonowe podstawy niemieckich radarów z II WŚ – FuMG-65 Würzburg-Riese 1.

 

barcja-natania____2V6A1065 barcja-natania____2V6A1066 barcja-natania____2V6A1071 barcja-natania____2V6A1073 barcja-natania____2V6A1074 barcja-natania____2V6A1075 barcja-natania____2V6A1077 barcja-natania____2V6A1136 barcja-natania____2V6A1137

 

Kolejne kilometry szutrowych tras i już jesteśmy w okolicy Woryn. Jeszcze przed wsią stary cmentarz, na którym ewangelickie groby jeszcze widać ale już symbolicznie ale też z pod mchu i pożółkłych liści wychylają się stare i podniszczone nagrobki z tabliczkami w języku polskim. Dalej zabawne, przydrożne rzeźby i już wieś z folwarkiem i rządówką. Sam budynek administratora majątku rodu von Domhardt, zbudowany w 1797 roku jest obecnie po remoncie. Tuż obok posadowiony, drewniany drogowskaz sugeruje obecność skansenu, nie odnotowaliśmy jednak jego obecności.

 

barcja-natania____2V6A1104 barcja-natania____2V6A1105 barcja-natania____2V6A1113 barcja-natania____2V6A1114 barcja-natania____2V6A1115 barcja-natania____2V6A1118 barcja-natania____2V6A1122 barcja-natania____2V6A1124 barcja-natania____2V6A1125 barcja-natania____2V6A1130

 

Kolejne linie bunkrów i wkraczamy na teren przedwojennego poligonu Stablack. Jego utworzenie nastąpiło w 1934 r. na terenie na północ od Górowa Iławeckiego i na zachód od Bagrationowska (dawniej Preussisch Eylau). Ten używany  do 1945 roku przez niemiecki Wehrmacht obiekt obejmował obszar aż 10 000 hektarów. Na trasie znajdziemy strzelnicę koszarową za wsią Pareżki, z której do dziś zachowały się osie strzelnicze z wałami oraz efektowna, ceglana ściana kulochwytu. Całość jest ukryta w zaroślach, łatwo przeoczyć.

 

barcja-natania____2V6A1144 barcja-natania____2V6A1145 barcja-natania____2V6A1146 barcja-natania____2V6A1149 barcja-natania____2V6A1153 barcja-natania____2V6A1154 barcja-natania____2V6A1160 barcja-natania____2V6A1161 barcja-natania____2V6A1172 barcja-natania____2V6A1174

 

Coś co planowaliśmy jeszcze zobaczyć w tej okolicy to Góra Zamkowa (215,60 m n.p.m.), położona ok. 2 km na północ od Dzikowa Iławeckiego. Jest najwyższym punktem Wzniesień Górowskich i z jej szczytu obserwacje i pomiary astrometryczne prowadził niegdyś Fryderyk Wilhelm Bessel (1784-1846),  profesor Uniwersytetu Królewieckiego i założyciel tamtejszego obserwatorium astronomicznego. Niestety dojazd do niej zastaliśmy oznaczony zakazem ruchu. Może innym razem sprawdzimy czy nadal istnieje tam ścieżka dydaktyczna, schody na szczyt wzniesienia i wieża obserwacyjna.

Począwszy od wsi Augamy poruszamy się idealnie równo ułożonym z granitowej kostki traktem, kierującym się w kierunku granicy. We wsi Robity na którą składa się tylko kilka domów, trzeba skręcić z kamiennego traktu kierującego się wprost na słupy graniczne i zwoje drutu kolczastego w kierunku na Matyty. Dziś zastaniemy tu tylko las i polane z miejscem do biwakowania dla myśliwych. Warto jednak wiedzieć, że w tym miejscu, zamieszkałym jeszcze w latach 60-tych XX wieku, niegdyś znajdowała się siedziba pruskiego rodu Montemidów, z którego wywodził się Herkus Monte. Wychowany przez Krzyżaków, wrócił do swojej społeczności, plemienia Natangów by stanąć na czele powstania. Był bardzo skutecznym przywódcą, w bitwie pod Pokarminem (1261 r.) dowodzone przed niego wojska pomimo że o połowę mniej liczne i słabiej uzbrojone rozbiły przeciwnika. Podobno jego historia mogła być inspiracją dla Adama Mickiewicza, na podobnym wątku oparł los tytułowego bohatera swojej powieści Konrada Wallenroda. Wielu znawców historii Prus nazywa Herkusa Monte „pruskim Braveheartem”.

Ostatnie kilometry szutrowego szlaku zaprowadzą do wsi Zagaje. W tej osadzie, założonej przez Krzyżaków w pierwszej połowie XIV wieku znajdziemy pałac rodziny baronów von der Leyen z 1925. Obecnie funkcjonuje w nim szkoła podstawowa.

Tu kończymy podróż. Pobliska trasa ekspresowa S22 zabierze nas szybko do domu. Jednak wkrótce tu wrócimy by kontynuować podróż przez dawne Prusy Wschodnie. Jeśli zainteresowała Was ta podróż zapraszam do lektury innych, propozycji tras opisanych na stronie BLUEPHOTO.PL

 

TRASA DO POBRANIA

 (GOOGLE MAPS) (KLM)

 

–

–

CZYTAJ TEŻ

 

 

 

 

 

Continue Reading

Previous: Polska 4×4 – trasa z Olszyny nad czeska granicę
Next: SARDYNIA 2022 – dzień 8 – Bosa, Spiaggia di S’Aba Druche, Alghero, Monte Doglia, Porto Torres

Podobne wpisy

TORF2024_2V6A8836
  • W drodze

Polska 4×4 Podlaska trasa z Bogusz do Kopytkowa

Ireneusz Rek 23 kwietnia 2025
TORF2024_2V6A8820
  • W drodze

Polska 4×4 Mazurska trasa z Bogusz do zaginionej wsi Szast

Ireneusz Rek 23 lutego 2025
TORF2024_2V6A8804
  • W drodze

Polska 4×4 Mazurska trasa z Bogusz do pokazowej zagrody żubrów w Wolisku

Ireneusz Rek 29 listopada 2024

FACEBOOK

Kategorie

  • Miejsca (7)
  • Poradnik (32)
  • Testy i opinie (27)
  • W drodze (129)
  • Wydarzenia (50)

Ostatnie wpisy

  • Toyota Land Cruiser 250 – działanie i obsługa napędów 4×4
  • Toyota Offroad Festival po raz 10-ty
  • TOYOTA HILUX Arctic Truck AT35 – test
  • Polska 4×4 Podlaska trasa z Bogusz do Kopytkowa
  • WIRTUALE 2025
  • Polska 4×4 Mazurska trasa z Bogusz do zaginionej wsi Szast
  • Garmin TREAD 2 – test, jak to działa, jakie ma funkcje?
  • Garmin TREAD SxS – test, czyli jak to działa, jak obsługuje się tą nawigację
  • Radio z Androidem w TOYOCIE HILUX VII Vigo
  • Toyota HILUX VII Vigo – modyfikacje terenowe BLUEPHOTO
logo_B

Tagi

4x4 Azja Bałkany Cztery Łapy Europa Zachodnia events Francja garmin gps Grecja Karkonosze koncert Korsyka Mazowsze Mazury miejsca moda motosport Norwegia Passion4travel podróż samochodem Polska Polska 4x4 Polska południowy-wschód Polska południowy-zachód Polska północny-wschód porady relacje z wypraw reportaż Rumunia Sardynia Skandynawia sport test test biwak test offroad test samochód toyota Toyota Offroad Festival Trasa GPS Turcja Warszawa wystawa Włochy zwierzaki

Tagi

4x4 Azja Bałkany Cztery Łapy Europa Zachodnia events Francja garmin gps Grecja Karkonosze koncert Korsyka Mazowsze Mazury miejsca moda motosport Norwegia Passion4travel podróż samochodem Polska Polska 4x4 Polska południowy-wschód Polska południowy-zachód Polska północny-wschód porady relacje z wypraw reportaż Rumunia Sardynia Skandynawia sport test test biwak test offroad test samochód toyota Toyota Offroad Festival Trasa GPS Turcja Warszawa wystawa Włochy zwierzaki

Zobacz jeszcze

2V6A2531
  • Poradnik

Toyota Land Cruiser 250 – działanie i obsługa napędów 4×4

Ireneusz Rek 2 lipca 2025
TORF_2025__BLUE7965
  • Wydarzenia

Toyota Offroad Festival po raz 10-ty

Ireneusz Rek 23 czerwca 2025
AT_2025__BLUE6822
  • Poradnik

TOYOTA HILUX Arctic Truck AT35 – test

Ireneusz Rek 14 maja 2025
TORF2024_2V6A8836
  • W drodze

Polska 4×4 Podlaska trasa z Bogusz do Kopytkowa

Ireneusz Rek 23 kwietnia 2025
  • W drodze
  • Testy i porady
  • Aktualności
  • Miejsca
  • KONTAKT
Copyright © All rights reserved. | MoreNews by AF themes.
Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.ZgodaPolityka prywatności