Szlak który Wam proponujemy to ostatnia z tras zamykająca offroadową pętlę wokół Warszawy. Pozostałe trasy zobaczycie na stronie po kliknięciu w link. To co mamy do pokazania w poniższym zestawieniu to 95 niezbyt trudnych kilometrów po szutrach i asfalcie. Niby nie za dużo ale na przejazd i obejrzenie wszystkiego co proponujemy należy przygotować sobie co najmniej siedem godzin. Jeśli nie macie tyle czasu najlepiej podzielić drogę na dwie części – z Wielgolasu do Żelechowa i z Żelechowa do Maciejowic.

 

 

WIELGOLAS

Jedna z pierwszych terenowych propozycji jaką przygotowywaliśmy kończyła się właśnie w tej miejscowości. Dla przypomnienia więc podajemy ponownie ciekawostek z miejsca które zobaczycie.

Startujemy z Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej w Wielgolesie. Jak głosi tablica zawieszona na kaplicy, miał tu miejsce cud zjawienia się Matki Bożej. Sprawa wydarzyła się w połowie XIXw. Podobno przy tzw. „Źródle Niepokalanej” zdarzały się uzdrowienia, którym mieszkańcy upamiętnili zawieszając na drzewie ludowy obraz MB. Gwałtowny rozwój jej kultu nastąpił jednak dopiero na początku XX wieku. Do Wielgolasu przybywały wówczas tysiące pielgrzymów, odnotowywano liczne cuda i uzdrowienia po których pozostały wzmianki w dokumentach parafialnych. W latach 1931-1934 wzniesiono barokową Kaplicę Zjawienia pw. Matki Bożej Łaskawej. Parafia i tutejszy kościół powstały jednak dopiero w połowie XXw. Dekret w sprawie powołania parafii osobiście, 27 lipca 1952 podpisał prymas ks. kard. Stefan Wyszyński.

W roku 1980, obok kaplicy powstało zadaszenie, które skrywa resztki sosny, na której pniu powieszono pierwszy obraz w miejscu objawienia.

 

 

TRANSBÓR

Pierwsze wzmianki o tej wsi pojawiły się już w 1516 r. gdy funkcjonowała pod nazwą „Trambiczbor”. Obecna jej nazwa pojawiła się dopiero w 1765 r. Jej brzmienie wg językoznawców sugeruje, że w tym miejscu trzebiono czyli wycinano las. Przejeżdżając przez miejscowość warto zatrzymać się przy Kaplicy pw. Św. Franciszka. Murowana z czerwonej cegły, wzniesiona w 1905 r. powstała na miejscu spalonej karczmy, istniejącej tutaj od XVI w. Wewnątrz znajdziemy w barokowym ołtarzu obraz Św. Franciszek zdejmujący ciało Chrystusa z krzyża.

 

 

KOZŁÓW

Tą położona nad rzeką  Radunią wieś szlachecką wzmiankowano po raz pierwszy w źródłach historycznych już w 1440 r. Od 26 sierpnia 1526 r. dzięki staraniom Marcina, Jana i Wiernosza Oborskich uzyskała prawa miejskie nadane przez księżnę Annę Mazowiecką. Po nieudanej lokacji, od 1576 r. ponownie wieś. W XVI wieku, równocześnie z lokacją miasta, na średniowiecznym kopcu wybudowano zamek dla rodziny Oborskich – Parysów. Został on zniszczony podczas potopu szwedzkiego. Miejsce przez miejscowych nazywane „Górą Bony” lub „Kopcem Napoleona” to kopiec o stromych zboczach i wysokości ok. 8m. Otacza go fosa o szerokości 10-20 m częściowo wypełniona wodą. Obecnie porasta go las i nawet na szczycie który przedstawia plac o średnicy 35 m nie znajdziemy już szczątków zamczyska o jakich wspomina Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego. Jednak w wykopach związanych z wybieraniem gliny z nasypu znaleziono duże ilości fragmentów naczyń ceramicznych i brył polepy. Dzięki temu możemy wnioskować że pierwotnie grodzisko to powstało w okresie późnego średniowiecza i jest obecnie jest jednym z najlepiej zachowanych tego typu założeń obronnych z terenu Mazowsza.

 

 

CHOMIN

Samą wieś omijamy, jednak tuż przed miejscowością szlak dociera do resztki wiatraka koźlaka zlokalizowanego przy drodze. Aby go znaleźć trzeba zjechać z asfaltu w polna drogę. Znajdziemy tam drewniana konstrukcję która pierwotnie została wzniesiona w 1868 r. przez Ignacego Borkowskiego z Huty Kuflewskiej dla rodziny Głowackich. To co zastaniemy na miejscu to całkiem dobrze zachowana drewniana konstrukcja o trzech kondygnacjach i wysokości do dachu 8,75 m,  dachu 4,2 m oraz wymiarach podstawy 7,2 x 6,6 m. Obecnie nie posiada on skrzydeł, które mierzyły 17,5 m. Obecnie nad wejściem przybito tablicę z ostrzeżeniem o spadających deskach, jednak otwarta konstrukcja pozwala zerknąć jak wygląda najniżej położona kondygnacja.

 

 

ZWOLA PODUCHOWNA

Do wsi zjeżdżamy celowo aby zobaczyć drewniany kościół parafialny pod wezwaniem św. Anny. Pierwsza świątynia w tym miejscu  ufundowana przez Jana Zwolskiego w 1529r. spłonęła w 1667r. Obecny budynek, posiadający barokowe wnętrze zbudowano około 1687r. z fundacji biskupa Stefana Wierzbowskiego. Dziś kościół jest pięknie odremontowany i lśni blaskiem odnowionego drewna i miedzianych dachów.

 

 

WILCZYSKA

Proponowana trasa nie obejmuje wjazdu do tej miejscowości, mijamy ja brodem, w suche lato płytkim, wybetonowanym, przy wyższym stanie wody możliwym do objechania przez wieś. Z dala, z trasy nie mniej widać kościół wybudowany we wsi w latach 1957-1963, który powstał na miejscu świątyni wzmiankowanej już w 1505 r. Przy trasie znajdziemy również dwór w Wilczyskach, jednak stanowi on własność prywatna i nie można go zwiedzać. Powstał on w 2. połowie XVIII wieku a park urządzono na przełomie XVIII i XIX wieku. Do 1792 roku Wilczyska należały do generała Jerzego Lubomirskiego.

 

 

ŻELECHÓW

Półmetek trasy lub ewentualnie przerwa w podróży to miasto liczące ponad siedemset lat historii czyli Żelechów. Prawa miejskie uzyskał on około 1418r. Do II wojny światowej zamieszkany był w większości przez Żydów. Ślady ich obecności zachowały się w tutejszej architekturze. Znajdziemy tu też cmentarz, ogrodzony, zamknięty, jednak z szyldem informującym o możliwości zwiedzania i telefonem do opiekuna nekropolii.  W Żelechowie znajduje się także wiele obiektów wpisanych do rejestru zabytków i innych historycznych budynków o których przeczytacie np. na wikipedii.

Z ciekawostek: Żelechów był miastem prywatnym i często zmieniał właścicieli. W 1792 roku został nim Ignacy Wyssogota Zakrzewski – pierwszy prezydent Warszawy. Wytyczono wtedy Rynek i wybudowano ratusz. Posłem na sejm z powiatu żelechowskiego w latach 1829–1831 był Joachim Lelewel. Mieszkał w Żelechowie również dyktator powstania styczniowego, Romuald Traugutt, który służył tu jako oficer batalionu saperów. Po powstaniu miejscowość przestała być prywatna, uwłaszczono okolicznych chłopów i mieszczan, wybudowano rosyjski garnizon.

 

 

KLEŃ DRUGI

Nieopodal wsi znajdziemy fortyfikacje określane jako średniowieczne grodzisko. W terenie wały ziemne posiadają prostokątny zarys o wymiarach ok. 55 x 50 m i wysokości w granicach 4 -5 m. Dwie przerwy w ich obwodzie po stronie północno – wschodniej i południowo – zachodniej to prawdopodobnie pierwotne wjazdy. Otacza je fosa o szerokości do 10 m, częściowo wypełniona wodą. Nie wiadomo, jaka dokładnie była jego funkcja (dwór obronny, gródek strażniczy) i kiedy było użytkowane. W trakcie inwentaryzacji w 1956 r. na powierzchni wzniesienia pośrodku majdanu odnaleziono liczne kamienie, fragmenty średniowiecznych cegieł palcówek, naczyń glinianych i kafli.

 

 

REZERWAT TORFY OROŃSKIE

Na skraju Doliny Środkowej Wisły, przy jej przejściu w Wysoczyznę Żelechowską trasa przechodzi w pobliżu rezerwatu, którego centralną część zajmuje otwarte torfowisko alkaliczne (mechowisko), wśród którego flory są dwa gatunki z Polskiej czerwonej księgi roślin (lipiennik Loesela i kukułka krwista żółtawa) oraz kilka z czerwonej listy – oprócz lipiennika: goryczka wąskolistna, nerecznica grzebieniasta, rosiczka okrągłolistna, wroniec widlasty, sit czarny, kruszczyk błotny.

 

 

PODZAMCZE

W Podzamczu znajduje się zabytkowy pałac – siedziba Zamoyskich, powstały w miejscu szesnastowiecznego zamku. W pobliżu znajdują się ruiny neogotyckiej baszty z 1. połowy XIX wieku i stajni. Pałac w Podzamczu był miejscem narodzin pretendenta do tronu Królestwa Obojga Sycylii, Ferdynanda Marii Sycylijskiego z dynastii Burbonów, w 1926 r. We wsi znajduje się także zabytkowy młyn wodny. Obok pałacu znajdziemy kamień z napisem „Miejsce ostatniego boju naczelnika narodu polskiego Tadeusza Kościuszki 10 X 1794” i podobizną Naczelnika, postawiony w 200. rocznicę bitwy. Więcej o tym miejscu przeczytacie na stronie mazowsze.szlaki.pttk.pl

 

 

MACIEJOWICE

Niegdyś miasto, obecnie wieś znana jest przede wszystkim  ze względu na bitwę z 10 października 1794 roku pomiędzy wojskami polskimi dowodzonymi przez gen. Tadeusza Kościuszkę a wojskami rosyjskimi, zwana później bitwą pod Maciejowicami.

Dziś w centrum miejscowości znajdziemy brukowany rynek z ratuszem i halami targowymi, mieszczący muzeum, dawny szpital z 1796 r. W pierzei zachodniej rynku kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP 1772–1780 , grobowiec Zamoyskich z 1908 r. na tyłach kościoła według projektu Ksawerego Makowskiego, pomnik Tadeuszowi Kościuszce przy szkole z dwiema armatami odsłonięty w 1984 r.

 

 

TRASA DO POBRANIA

(GPX) (GOOGLE MAPS)

 

–

–

CZYTAJ TEŻ