Trasa którą widzicie to kolejny szlak jaki przygotowaliśmy na potrzeby Toyota Off-Road Festiwal 2023. Jej długość to 94 kilometry i może być alternatywą do powrotu do Polski po przyjeździe do Bardejowa niedawno opublikowanym śladem przez przełęcz Beskid (link). Początek trasy to asfalt, który urozmaiciliśmy przejazdem mniejszymi, lokalnymi drogami, od granicy nabiera już bardziej urozmaiconego charakteru.

 

(GPX) (GOOGLE MAPS)

 

Na trasie:

ŁOSIE

Początki wsi sięgają XIV w. Od końca XIX w. Łemkowie z Łosia znani byli z wytwórstwa smaru do maszyn i pojazdów (tzw. mazi) oraz ludowych medykamentów wytwarzanych z wydobywanej na małą skalę ropy naftowej i produkowanego w wyniku destylacji drewna dziegciu. Produkty te sprzedawali w trakcie podróży odbywanych charakterystycznymi wozami, samych producentów-kupców zaś nazywano „maziarzami”. Maziarze z Łosia handlowali swoimi wyrobami na dużą skalę: jeździli do Warszawy, Kalisza, Łomży oraz na Słowację, do Siedmiogrodu i Moraw. Docierali nawet do Rygi i Jekaterynburga. O dawnych mieszkańcach wsi najwięcej dowiemy się w Zagrodzi Maziarskiej będącej skansenem etnograficznym po którym oprowadza przewodnik. W Łosiu znajdziemy jeszcze drewnianą cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia NMP z 1810 r. oraz cmentarz wojenny nr 71 z I wojny światowej, zaprojektowany przez Hansa Mayra.

UWAGA: trasa poprowadzona brodem. Przy wysokim stanie wody najlepiej pojechać objazdem, wartki nurt może znieść auto ze śliskich płyt.

 

 

SUCHY WIERCH

We wsi opuszczony dom, będący miejscem akcji filmu „Dom Zły” Wojciecha Smażowskiego.

 

 

BIELANKA

We wsi drewniana cerkiew z około 1773 r. We wnętrzu polichromia z roku 1913. Do ciekawszego wyposażenia możemy zaliczyć oryginalny ikonostas, którego powstanie datuje się na 1783 rok oraz ikony Narodzenie Matki Bożej z XVII wieku a także świętego Mikołaja zamieszczone na ścianach.

 

 

NOWICA

Wieś powstała na początku XVI wieku, w której obecnie spotkamy wiele zachowanych łemkowskich chyż oraz greckokatolickącerkiew pw. św. Paraskewy (zbudowana w 1843 r.). Znajdziemy tu również greckokatolicką kaplicę Zaśnięcia Bogurodzicy, a nieopodal niej tablicę poświęconą Bohdanowi Ihorowi Antonyczowi (1909–1937), poecie ukraińskiemu, który tu się urodził.

 

 

KWIATON

Miejscowość powstała w XIV w., w czasie kolonizacji prowadzonej przez rycerski ród Gładyszów z Szymbarku. W ramach Akcji „Wisła” większość mieszkańców wsi została wysiedlona do Związku Radzieckiego i na tzw. Ziemie Odzyskane. We wsi znajdują się dwie cerkwie – dawna greckokatolicka cerkiew św. Paraskewy z XVIIw. obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki oraz XX-wieczna prawosławna cerkiew pod tym samym wezwaniem.

 

BANICA, POMNIK LOTNIKÓW

Pomnik ku czci poległych 7 polskich lotników z 1586 Eskadry do Zadań Specjalnych, jednostki lotniczej RAF stacjonującej na lotnisku Campo Cassale koło Brindisi, we Włoszech. Zginęli w wyniku zestrzelenia samolotu 28 sierpnia 1944 r. w czasie lotu z zaopatrzeniem dla powstańczej Warszawy.

 

 

POMNIK OFIAR THALERHOFU

Miejsce upamiętniające ofiary obozu dla internowanych Rusinów z Galicji i Bukowiny, oskarżonych o moskalofilstwo. Utworzony przez władze austro-węgierskie w Thalerhof, na terenie lotniska wojskowego koło Grazu był efektem psychozy wojennej i siania terroru w rezultacie porażek w wojnie z Rosją. W całym okresie istnienia obozu, przetrzymywano tu w sumie około 15 000 osób, z powodu braku odpowiedniej odzieży, słabych warunków bytowych oraz braku opieki medycznej zmarło 1767 z nich.

 

 

CZARNE

Wieś lokowana na mocy przywileju wydanego przez króla Zygmunta Augusta prawdopodobnie w 1569 r. Jej mieszkańcy poza rolnictwem zajmowali się także wydobyciem i destylacją ropy naftowej. Od końca lat 30. XX wieku wieś stała się ważnym ośrodkiem prawosławnym na Łemkowszczyźnie – organizowano tu uroczystości religijne i spotkania duchownych. W 1945 większość mieszkańców dobrowolnie wyjechała do ZSRR, reszta została wysiedlona przymusowo w 1947 w ramach akcji „Wisła”. Po 1956 wróciły 3 rodziny. W 1993 tutejszą cerkiew greckokatolicką z 1783 rozebrano i przeniesiono do skansenu w Nowym Sączu.

 

 

BACÓWKA CZARNE

Czynna od maja do października. Na miejscu możliwość zakupienia owczych serów.

 

DŁUGIE

Dawna wieś łemkowska, nad prawobrzeżnym dopływem Wisłoki. Pierwsze wzmianki o jej istnieniu pochodzą z 1541 roku. Po wojnie, w 1947 roku, wszyscy mieszkańcy wsi wyjechali (dobrowolnie lub pod naciskiem władz) na tereny sowieckiej Ukrainy pozostawiając swoje domostwa oraz dwie cerkwie; unicką i prawosławną (obecnie nie istniejące). Obecnie znajdziemy tu cmentarz żołnierzy IWŚ  nr 44 projektu Dušana Jurkoviča, po kapitalnym remoncie w 1998r.

 

 

RADOCYNA

Wieś obecnie opuszczona, pierwszy raz notowana w 1603 r., z cerkwią grekokatolicką wybudowaną 1898 r. pw. św. Kosmy i św. Damiana oraz prawosławna z 1923r. Po wojnie wszyscy mieszkańcy wyjechali do ZSRR, w okolice Krzywego Rogu. W 1955 budynki obu dawnych cerkwi rozebrano. Obecnie znajdziemy tu ślady po dawnych mieszkańcach w postaci piwnic, drzew owocowych, kapliczek, zniszczonego budynku szkoły, przydrożnych krzyży i cerkwisko w otoczeniu starych drzew.

 

 

 

PRZEŁĘCZ DŁUGIE

Położona na wysokości ok. 550 m n.p.m. pomiędzy szczytami Dąb (676 m n.p.m.) a nie posiadającym nazwy wierzchołkiem o wysokości 642 m n.p.m. Na samej przełęczy znajduje się kamienny krzyż.

 

 

OŻENNA

Lokowana na prawie wołoskim prawdopodobnie w l połowie XVI w. Podczas schizmy tylawskiej (1926) wioska nie przeszła na prawosławie i pozostała unicka. W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej. W roku 1945 większość mieszkańców wysiedlono do ZSRR. Pozostali w ramach akcji „Wisła” wysiedleni na ziemie zachodnie. We wsi funkcjonowała drewniana cerkiew greckokatolicka pw. św. Bazylego Wielkiego, zbudowana w 1867 r. i rozebrana w 1953 r. W okolicy 3 cmentarze z okresu I wojny światowej.

 

 

BARDEJÓW

Już od XIV i XV w. miasto stało się ważnym ośrodkiem rzemiosła i handlu, czemu przyczyniło się jego jego położenie na szlaku z Półwyspu Bałkańskiego do Polski i na Ruś. Tutejsi kupcy sprzedawali w Polsce m.in. wina tokajskie. Budowę murów obronnych z basztami, zachowanych do dziś zlecił w 1352 r. król Ludwik I. Kompletne mury, w których było 5 bram powstały w XV w.  W 1365 r. miasto uzyskało prawo miecza – od tej pory mogło wydawać wyroki śmierci i wykonywać je o czym przypomina brązowa rzeźba na rynku.  W 1376 r. zostało podniesione przez króla Ludwika I do rangi wolnego miasta królewskiego. W ciągu niespełna stu lat od początku XIV do początku XV w. Bardejów urósł do rangi jednego z największych i najbogatszych miast ówczesnych Górnych Węgier. Co dziś tu zastaniemy?

• Bazylikę Świętego Idziego (słow. dom sv. Egídia) – najcenniejszy zabytek miasta. Wzniesiony w XIV w
• Kościół św. Jana Chrzciciela z klasztorem franciszkanów z XV w. Pierwotnie gotycki, w XVII w. przebudowany w stylu późnorenesansowym.
• Stara synagoga żydowska
• Ratusz z lat 1505–1511
• Zabytkową zabudowę runku i przyległych ulic – domy pierwotnie gotyckie, w większości przebudowane w stylu renesansowym.
• Mury obronne z XIV–XVI w. z trzema (pierwotnie) bramami, basztami i barbakanem, uważane za najlepiej zachowany miejski kompleks obronny na Słowacji.

 

 

 

---

–

CZYTAJ TEŻ